اگر در جریان اخبار اخیر دنیای فناوری اطلاعات بوده باشید، حتما چشم تان به خبر جاسوسی و دخل و تصرف آژانس امنیت ملی آمریکا (NSA) در داده های خصوصی کاربران اینترنت افتاده که گستردگی آن تنها محدود به مرزهای آن کشور نبوده است.
ممکن است این خبر باعث نگرانی خیلی از کاربران شده باشد، اما نباید از یاد برد که غیر از نقض حریم خصوصی اخیر که توسط یک سازمان دولتی صورت گرفته است، هکرها و خرابکاران اینترنتی همیشه چشم طمع به اطلاعات شخصی حفاظت نشده دارند. اگر شما هم مدتی است که یکی از کاربران شبکه جهانی اینترنت هستید، حتما خیلی از اطلاعات شخصی تان را، خواسته یا ناخواسته روی این شبکه قرار داده اید.
. اطلاعات فراوانی از شما روی شبکه های اجتماعی که عضو آن هستید مثل پیغام ها، دوستان، غذاهای مورد علاقه تان هستید، سفرهایی که رفته اید یا جاهایی که دوست دارید بروید، چیزهایی که از آنها متنفرید و خلاصه هر چیزی که فکرش را بکنید روی سرویس های اینترنتی که در آنها ثبت نام کرده اید، ولی بعدا فراموش شان کرده اید یا هنوز در آنها مشغول فعالیت هستید، وجود دارد. به کمک اطلاعات جمع آوری شده از کاربر، می توان به تاریخ تولد، نشانی منزل، مشخصات بستگان، دین، تفریحات و سایت هایی که به آنها سر می زند، دسترسی پیدا کرد.
به این ترتیب هر شخصی اعم از دوست، دشمن، وکیل، بازرس، یا یک رئیس می تواند به کمک یک هکر حرفه ای یا وب سایت های جمع آوری اطلاعات، چیزهایی از شما بداند که شنیدنش حسابی ترسناک باشد. ادعای بیجایی نیست اگر بگوییم که یک وب سایت اجتماعی مثل فیس بوک الان بیشتر از خودتان، شما را می شناسد. آسان ترین راه برای این که متوجه شوید چه اطلاعاتی از شما در فضای اینترنت وجود دارد این است که در یک موتور جستجوگر برای مثال گوگل، آدرس ایمیل یا هر نوع اطلاعات شناسایی دیگری را از خود وارد و جستجو کنید. با انجام این جستجو به طور حتم کلی هم اطلاعات نامرتبط با خود پیدا می کنید که تشابه اسمی با شما دارند.
وب سایت های «فردیاب»
در حقیقت شبکه جهانی وب مکان بسیار بزرگی است. بسیاری از اطلاعاتی که از شما در اینترنت یافت می شود، در لایه های سطحی وب قرار دارد و بنابراین می توان آنها را توسط موتور جستجویی مانند گوگل پیدا کرد. اما برخلاف روال موتورهای جـستجـــوگر رایـــج، شخم زنندگان اطلاعات که نرم افزارهای کاوشگر وب هم نامیده می شوند، داده های خود را از سطحی از وب استخراج می کنند که وب عمیق نام دارد. در واقع وب عمیق از صفحات وب و پایگاه داده های قابل جستجویی پایین تر از وب سطحی تشکیل یافته که لینک و شاخصی آشکار برای جستجوی آنها توسط موتورهای جستجوگر وجود ندارد. به عبارت دیگر می توان گفت که دارایی و اموال اصلی اینترنت در این قسمت خوابیده است. به این ترتیب یک مهاجم با دستیابی به این لایه از وب می تواند به اطلاعات شخصی خیلی حساس فرد مورد نظرش دسترسی پیدا کند.
وب سایت های «فرد یاب» به دو شاخه تقسیم می شود؛ اولیه و ثانویه. در بین سایت هایی که اطلاعات مانند سوابق عمومی فرد از منابع دولتی را از منابع اولیه جمع آوری می کنند می توان به سایت های مثل Intelius، LexisNexis، و PeopleFinders اشاره کرد. از طرفی معمولا سایت های ثانویه اطلاعات خود را از سایت های اولیه و شبکه های اجتماعی جمع آوری می کنند. از این دست سایت ها می توان به Spokeo، Pipl، LookUp و Yatedo اشاره کرد. سایت Spokeo این امکان را به کاربر می دهد تا به وسیله نام، ایمیل، شماره تلفن، نام کاربری و آدرس پستی به جستجو بپردازد. نتایج به دست آمده به صورت نقاطی روی نقشه نمایش داده می شود که می توان با یک کلیک روی سوژه مورد نظر کلی اطلاعات اعم از عکس، موزیک های دلخواه، جزئیات خرید و شبکه های اجتماعی وی را به دست آورد. حتی اگر فردی دسترسی به حساب هایش را محدود و به صورت شخصی تنظیم کرده باشد هم به شخص جستجوگر این موانعی گزارش داده می شود. از سویی، به محض این که کسی جستجویی انجام دهد این سایت نام آن فرد را در خود ذخیره و اطلاعات احتمالی را که در آینده از آن بیابد در پایگاه داده های خود نگاه می دارد. جستجو کردن در این سایت رایگان است، اما دسترسی به اطلاعات و جزئیات بیشتر مستلزم پرداخت هزینه است. Pipl هم یکی دیگر از پایگاه های جستجوی افراد است که یکی از دقیق ترین ها در نوع خود محسوب می شود. این سایت پس از انجام جستجو، فهرستی از افرادی را که پیدا کرده به همراه لینک به سایت های دیگری که احتمال مشاهده رد پای شخص مورد نظررا بدهد، ارائه می کند. انجام جستجو در این سایت نیز رایگان است. با این حال سایت های بسیاری هم که خدمات مشابهی را انجام دهند در وب وجود دارند.
اما این موضوع ـ جمع آوری اطلاعات شخصی دیگران ـ توسط چنین سایت هایی کم کم در حال تبدیل شدن به یک موضوع مهم در بحث نقض حریم شخصی افراد است. چنین کاری سرقت اطلاعات افراد توسط سارقان سایبری را بسیار آسان می کند، ضمن این که مشکل اطلاعات نادرست هم وجود دارد. تشابه های اسمی و مکانی بسیاری وجود دارد که ممکن است افراد مرتبط را گریبانگیر مشکلاتی کند. این مساله زمانی بدتر می شود که برای به دست آوردن یک شغل به مصاحبه بروید یا این که بخواهید تصویر ذهنی خوبی از خود در فضای سایبری ایجاد بکنید، ولی با یک تشابه اسمی ساده همه چیز خراب شود.
راه حل پاک کردن اطلاعات
ابتدا باید به این نکته اشاره کرد که هزاران سایت گردآوری اطلاعات شخصی کاربران وب در اینترنت وجود دارد که هر روز هم به تعداد آنها افزوده می شود و نمی توان اطلاعات عمومی موجود در آنها را به آسانی پاک کرد. از همین رو پاسخ سریع به این سوال «نه به صورت کامل» است. با این حال راهکارهایی برای پاک کردن «نه» از این جواب وجود دارد. جواب امیدوار کننده این است که بسیاری از این سایت ها این امکان را در اختیار کاربران قرار می دهند تا افراد از طریق ثبت درخواستی به صورت آنلاین یا ارسال یک فکس یا نامه کاغذی اطلاعات خصوصی شان را از روی این سایت ها پاک کنند. برای این کار برخی از این سایت ها به آدرس ایمیل و برخی هم به رونوشتی از گواهینامه فرد نیاز دارند. معمولا در بیشتر مواقع می توان راهنمای پاک کردن اطلاعات شخصی از این سایت ها را با کمی جستجو در آنها پیدا کرد. اما اگر درون این گونه سایت ها، راهنمای پاک کردن اطلاعات یافت نشود، می توان سری هم به UnlistMy.Info زد. در این سایت فهرستی از سایت های جمع آوری کننده اطلاعات شخصی و روش پاک کردن داده ها وجود دارد.
اما خبر بد این است که احتمال دارد اطلاعاتی که پاک کرده اید در سایت های دیگر کپی شده باشد. ممکن است برخی از این سایت های فرد یاب، فهرست های گوناگونی از نام ها و داده های افراد به علت تفاوت های اسمی، تفاوت حروف و مسائل دیگری داشته باشند؛ از همین رو برای پاک کردن کامل اطلاعات خود از وب مجبورید در سایت های گوناگون به جستجو بپردازید. اما این کار می تواند بسیار وقت گیر و اذیت کننده باشد. به این ترتیب سایت هایی هم مانند Reputation.com وجود دارند که ادعای پاک کردن اطلاعات کاربر از چند سایت جمع آوری کننده اطلاعات را دارند. بد نیست بدانید گوگل هم بخشی دارد که از طریق آن می توان گام به گام اطلاعات خود را نه تنها از خود جستجوگر گوگل، بلکه از سرویس های دیگر این شرکت نظیر گوگل پلاس، یوتیوب، و پیکاسا پاک کرد.
چگونگی کنترل اطلاعات شخصی در وب
راه های دیگری هم برای کنترل و مدیریت اطلاعات شخصی تان در اینترنت وجود دارد. برای نمونه گوگل سرویسی به نام Me on the Web دارد که از طریق آن می توان تنظیمی را به همراه پارامترهای جستجو ذخیره کرد که به محض جستجوی فردی در مورد شما، گوگل ایمیلی برایتان ارسال کند.
غیر از این کارها می توان تنظیمات حریم خصوصی شبکه های اجتماعی و سایت های دیگری را که حساب کاربری در آن ساخته می شود به گونه ای انتخاب کرد که کار را برای سایت های جمع آوری کننده اطلاعات در دریافت داده ها دشوار کند.
شاید با خود فکر کنید بهترین راه، نگه داشتن اطلاعات شخصی به صورت آفلاین باشد، اما این راه نیز چندان راهکار امنی نیست ضمن این که احتمال از بین رفتن همه آنها بسیار محتمل است. از طرفی هم پاک کردن اطلاعات از سایت ها به صورت دستی یا به کمک پایگاه های معرفی شده نمی تواند نابودی همیشگی داده های شخصی را تضمین کند، زیرا اطلاعات مورد نظر در منابع اولیه همچنان باقی می ماند. به این ترتیب بهترین راه این است که گاهی به دنبال اطلاعات شخصی تان در وب بگردید و پیش از انتشار مطلب یا اطلاعاتی از خود حسابی فکر آینده را هم بکنید!
اگر هم دیدید که اطلاعات تان هنوز پاک نشده، بهتر است به روش ارسال ایمیل تقاضا به آن سایت اکتفا کنید. حال پس از خواندن این مقاله شاید وقت آن باشد که یک بازنگری اساسی در تنظیمات حریم خصوصی خود انجام بدهید، ولی با این حال امیدواریم دچار سوءظن، شک و ترس آن هم از نوع سایبری اش نشوید!
روزنامه جام جم
